Nederland had steenrijk kunnen zijn, als de aardgasbaten vanaf de jaren 1970 belegd waren, zoals Noorwegen met zijn grondstofrijkdom heeft gedaan. Maar beter laat dan nooit: er komt iets wat op een echt aardgasfonds lijkt.
Vanaf 2015 krijgt Nederland een zogenoemd ’toekomstfonds’ waarin het kabinet een deel van de aardgasbaten stopt. Daaruit kan vervolgens innovatie in het midden- en kleinbedrijf in Nederland worden bekostigd. Ook komt er geld vrij voor fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek.
Een oproep aan het kabinet om dit te regelen heeft de steun van de regeringspartijen VVD en PvdA en van de ‘bevriende’ oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP. De vijf partijen dienen hierover dinsdagmiddag een motie in in het debat met het kabinet over een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
Baten aardgas beleggen; start 100 miljoen, doel 12 miljard
Het fonds moet in het eerste jaar met 100 miljoen euro worden gevuld. Dat geld wordt belegd en de opbrengst daarvan wordt besteed aan innovatie in het mkb en aan onderzoek.
Vervolgens is het de bedoeling de meevallers uit de aardgasbaten elk jaar in het fonds te stoppen. D66-leider Alexander Pechtold, die het initiatief nam tot het fonds, hoopt dat er op termijn 12 miljard euro inzit.
Pechtold keek voor zijn voorstel naar Noorwegen dat al jaren de gas- en olie-opbrengsten in een fonds voor de toekomst stopt. Volgens Pechtold heeft het kabinet de de aardgasopbrengsten - vorig jaar nog 15 miljard euro - laten weglopen. Met de miljarden die er de komende decennia nog uit de aardgasbel te halen zijn, moet het kabinet de vernieuwing aanjagen, aldus de D66-leider.
Zonder de aardgasbaten was het Nederlandse begrotingstekort de afgelopen jaren veel hoger uitgevallen. Volgens Pechtold ,,vervuilen'' de gasopbrengsten de stand van de Nederlandse overheidsfinanciën en moeten we daar geleidelijk van af.
Verjubelen aardgasbasten
Het pijnlijke van de geschiedenis van de Nederlandse gasrijkdom is dat de overheid de miljarden die de gaswinning decennialang heeft opgeleverd, grotendeels heeft opgesoupeerd. Dat wil zeggen: gebruikt voor lopende uitgaven om gaten in de begroting te dichten.
Onderstaande grafiek toont de aardgasbaten voor de staat sinds de jaren 1960. Als Nederland vanaf pakweg 1980 de jaarlijkse baten in een beleggingsfonds had gestopt, zoals Noorwegen heeft gedaan met de olieopbrengsten, zou er een vermogenspot van zeker 200 miljard euro beschikbaar zijn.
(klik op grafiek voor uitvergroting)
Nederland had bij een jaarlijks rendement van 5 procent pakweg tien miljard per jaar uit zo'n fonds kunnen halen.
Als Nederland er volgens de huidige opzet in slaagt om een fonds met 12 miljard euro te vullen, komt daar bij een rendement van 5 procent zo'n 600 miljoen euro per jaar uit voort. Een fractie van wat de opbrengsten hadden kunnen zijn.
Bron: ANP/Z24
Lees ook
Gemiste kans: eeuwige rijkdom dankzij aardgas
Hoelang heeft Nederland nog eigen gas: 6 grafieken
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl